Badania naukowe

      Ukształtowany zespół podejmował coraz liczniejsze i bardziej wymagające badania, które znalazły wyraz w różnorodnych opracowaniach naukowych. W początkowym okresie bardzo wąski zakres badań naukowych Zakładu Geografii Ekonomicznej wynikał z potrzeb prowadzonych zajęć dydaktycznych, których zakres merytoryczny był ukierunkowany specjalizacją wyniesioną z naukowych ośrodków pochodzenia poszczególnych osób. Obecność w regionie śląskim wymuszała jednak podejmowanie istniejących tutaj złożonych zagadnień społeczno-gospodarczych. Zakres badań rozszerzał się wraz z liczebnym zwiększaniem się zespołu oraz wzrostem poziomu merytorycznego. Różnorodność i złożoność problematyki regionalnej nie pozwalały na pełny zakres analizy i wyjaśnienie wielu zagadnień, to jednak można mówić o regionalnym ukierunkowaniu badań, chociaż z upływem czasu pojawiły się tematy wykraczające poza obszar regionu śląskiego.

        W 1975 r. w ramach współpracy z Komitetem Badań Rejonów Uprzemysłowionych dr A. Szajnowska koordynowała dwa szeroko zakrojone tematy badawcze, tj. „Zmiany w zagospodarowaniu infrastrukturalnym pod wpływem intensywnej industrializacji” oraz „Przemiany społeczno-ekonomiczne pod wpływem urbanizacji miast konurbacji katowickiej”, a w latach 1981-1985 kierowała realizacją tematu zleconego pt. „Struktury i procesy ludnościowe konurbacji górnośląskiej”. Dr A. Szajnowska w latach 1986-1990 kierowała także tematem badawczym w ramach CPBP 03.12. pt. „Problemy społeczne regionu katowickiego”. Oprócz tego pracownicy Katedry realizowali własne tematy będące kontynuacją ich merytorycznych zainteresowań, a które najczęściej służyły uzyskaniu stopni naukowych. Poszczególne osoby podejmowały własne problemy badawcze ukierunkowane na społecznie pożądane opracowania na rzecz regionu. Różnorodna problematyka była z jednej strony inspiracją do uzyskania stopni naukowych większości młodych pracowników, a z drugiej służyła tworzeniu coraz bardziej zintegrowanego zespołu badawczego.

      W następnych latach badania zespołu koncentrowały się na zagadnieniach „Struktur i procesów demograficzno-społecznych oraz gospodarczych w warunkach przemian ustrojowych w Polsce” najpierw województwa katowickiego, a potem śląskiego. Zagadnienia te były rozpisane na wiele zadań cząstkowych, co znajduje wyraz w indywidualnej badaniach pracowników. Oprócz tradycyjnie formułowanych problemów społeczno-ekonomicznych pojawiały się zagadnienia stanowiące nowe nurty badawcze w tym między innymi: świadomość i percepcja społeczna, restrukturyzacja przemysłu, rynek pracy, zagadnienia infrastruktury i dostępności usług, jakość życia oraz wiele innych aspektów bieżących przemian regionalnych.

      Rozwój kadrowy w końcu lat 90. XX w. zaowocował zmianami w strukturze organizacyjnej oraz powstaniem w Katedrze Geografii Ekonomicznej zakładów: Geografii Społecznej (kierownik dr hab. J. Runge), Osadnictwa i Studiów Regionalnych (kierownik dr hab. A. Szajnowska-Wysocka) oraz Gospodarki Przestrzennej (kierownik prof. UŚl. dr hab. J. Tkocz od 2006 r. prof. UŚl. dr hab. M. Tkocz). Każdy z zakładów do czasu ich rozwiązania w 2012 r. realizował badania własne. Temat „Strategia rozwoju regionalnego i lokalnego województwa śląskiego” stanowił badania statutowe Zakładu Osadnictwa i Studiów Regionalnych, „Przestrzenne zróżnicowanie warunków życia i przemian społeczno-gospodarczych makroregionu południowego w warunkach transformacji ustrojowej” – Zakładu Geografii Społecznej oraz „Gospodarka przestrzenna w procesie restrukturyzacji Aglomeracji Górnośląskiej i w jej obrzeżach” – Zakładu Gospodarki Przestrzennej. Od 2012 r. w Katedrze jest realizowany wspólny temat „Studia nad regionem śląskim i jego konurbacją w aspekcie ekonomicznym, społecznym, morfologicznym i historyczno-kulturowym”.

Coraz bardziej zintegrowany zespół Katedry Geografii Ekonomicznej podejmował wspólne przedsięwzięcia badawcze, których wynikiem były między innymi poświęcone regionowi zbiorowe opracowania:
• Wybrane zagadnienia z geografii społeczno-ekonomicznej, t. 1, 1992, red. P. Modrzejewski.
• Wybrane zagadnienia z geografii społeczno-ekonomicznej, t. 2, 1994, red. S. Dziadek, M. Tkocz.
• Przeobrażenia społeczne i ekonomiczne regionu katowickiego w okresie transformacji gospodarczej, 1997.
• Studium wiedzy o regionie śląskim, 1999, red. A Szajnowska-Wysocka.
• Studia nad regionem śląskim, t. 1, 2001, red. A Szajnowska-Wysocka.
• Województwo śląskie. Zarys geograficzno-ekonomiczny, 2008, red. M. Tkocz.
• Górnośląski Związek Metropolitalny. Zarys geograficzny, 2008, red. R. Dualis, A. Hibszer.
• Paths of Shrinkage in the Katowice Conurbation. Case Studies of Bytom and Sosnowiec Cities, 2011, (Krzysztofik R., Runge J., Kantor-Pietraga I.).
• An Introduction to Governance of Urban Shrinkage. A Case of Two Polish Cities: Bytom and Sosnowiec, 2012, (Krzysztofik R., Runge J., Kantor-Pietraga I.).
• Społeczno-gospodarcze i przestrzenne kierunki zmian regionalnego oraz lokalnych rynków pracy województwa śląskiego, 2013, (Sitek S., Runge J., Kłosowski F., Runge A., Petryszyn J., Pytel S., Spórna T, Kurpanik M., Zuzańska-Żyśko E.,). Rozwinięciem analizy były 4 opracowania na temat rynków pracy w podregionach: bielskim, centralnym, częstochowskim i rybnickim.

        Próbą wyjścia naprzeciw różnym problemom badawczym geografii od 1999 r. pod przewodnictwem dra hab. J. Runge są organizowane „Cieszyńskie warsztaty z geografii społeczno-ekonomicznej”. Gromadzą corocznie liczną grupę przeważnie młodych badaczy reprezentujących krajowe i zagraniczne ośrodki geograficzne. Wynikiem spotkań jest seryjne wydawnictwo „Stare i nowe” problemy badawcze w geografii społeczno-ekonomicznej” (red. S. Sitek), które w opublikowanych do 2014 r. sześciu zeszytach podejmuje różne grupy zagadnień w tym: teoretyczne, studia ogólnopolskie i międzynarodowe oraz studia regionalne i miejskie.
      Pracownicy KGE brali udział w konkursach wydziałowych oraz grantach przyznawanych przez JM Rektora UŚ (dr M. Chmielewska, mgr M. Olberek-Żyła, dr A. Runge).
        Dr T. Spórna w ramach konkursu PRELUDIUM NCN w latach 2015-2019 kieruje krajowym projektem „Proces suburbanizacji w policentrycznym regionie miejskim – na przykładzie konurbacji katowickiej”.