Pod koniec października br. ukazała się nowa książka pracownika Katedry Geografii Ekonomicznej WNOZ UŚ dr. Valentina Mihaylova, opublikowana w języku bułgarskim przez wydawnictwo akademickie „Paradigma”. Monografia „Polska. Przestrzenna kultura i kultura przestrzeni” przedstawia autorską syntezę geografii kulturowej Polski i w dużym stopniu jest wynikiem badań terenowych przeprowadzonych przez autora w latach 2007–2017.

W swojej nowej książce Valentin Mihaylov odwołuje się do szeregu klasycznych i współczesnych prac polskich geografów społecznych, architektów, urbanistów, historyków, socjologów i etnologów. Książka zawiera m.in. ponad 50 autorskich kolorowych fotografii służących jako ilustracje wybranych zjawisk kultury przestrzennej Polski.

W rozdziale teoretycznym „Kultura przestrzenna narodów: między tradycyjną a ‘nową’ geografią kulturową” autor przedstawia autorską konceptualizację zaproponowanego przez niego pojęcia kultura przestrzenna, którą uważa za jeden z najważniejszych elementów tożsamości, na równi z historią, językiem, literaturą, kulturą materialną i duchową. Pod pojęciem kultura przestrzenna Autor rozumie uformowane w procesie rozwoju historycznego, kulturowo uwarunkowane modele zachowania i komunikacji w przestrzeni oraz zagospodarowania, korzystania, uduchowienia i sakralizacji fragmentu przestrzeni geograficznej przez określoną grupę społeczną lub kulturową.

Oprócz geograficznego zarysu rozwoju kultury na ziemiach polskich w ujęciu historycznym, szczególną uwagę zwrócono na niektóre elementy krajobrazu kulturowego, które są mniej albo zupełnie nieznane w kulturze bułgarskiej i na Bałkanach. Do nich należą krzyże pokutne; powszechnie spotykane kapliczki i krzyże przydrożne; kopce; dwory szlacheckie; wzorce architektury drewnianej; ogrody działkowe czy też osiedla robotnicze z czasów przedwojennego modernizmu oraz inne rozpoznawalne elementy przestrzenne polskiej kultury materialnej. W swojej monografii Valentin Mihaylov zaprezentował m.in. stosunkowo rzadko podejmowany w polskiej geografii problem badawczy jakim jest rola społeczna i kulturotwórcza stereotypów geograficznych oraz wzajemne postrzeganie mieszkańców wybranych regionów i miast (np. Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego, Warszawy i Krakowa, Torunia i Bydgoszczy i inne). Przedmiotem książki są także tożsamości regionalne i lokalne w Polsce na różnych skalach terytorialnych, ukształtowanych w obrębie krain historycznych, regionów etnograficznych lub miast.

Poszczególne cechy w planowaniu, rozwoju i rewitalizacji miast oraz w zagospodarowaniu obszarów wiejskich zostały przedstawione w ujęciu komparatywnym. Autor dokonał szeregu porównań między Polską a innymi państwami z Europy Środkowej, a także Europy Wschodniej i Bałkanów. Szeroko omówione zostały podobieństwa i różnice między Polską a Bułgarią w formach, strukturach i przesłaniach kultury przestrzennej z czasów uprzemysłowienia socjalistycznego, w tym współczesne transformacje wzorców architektonicznych tego okresu i ich odbiór społeczny.